Strategia Rozwoju Gminy Stronie Śląskie

Wieloletni Program Inwestycyjny
Gminy Stronie Śląskie
na lata 2009 - 2013

Gmina Stronie Śląskie podjąła starania odbudowy XIX w. wieży widokowej na Śnieżniku, która została zburzona w 1076 roku. Poniżej prezentujemu zagadnienia funkcjonalne nowego projektu wieży.

Wieża z pawilonem – zagadnienia funkcjonalne

Nowy zespół kubaturowy ma na celu zrealizowanie jak najbogatszych oczekiwań w dziedzinie atrakcji użytkowych, przy jednoczesnym zminimalizowaniu zagrożeń ekologicznych. Z tego powodu rzut sytuacyjny wieży z pawilonem i placem spacerowo-manewrowym, zostały zaprojektowane na minimalnej powierzchni terenu.

Zajętość terenu w tej koncepcji jest o połowę mniejsza niż w poprzednim projekcie, który przewidywał prostokątne schronisko. Należy przypomnieć, że oryginalna XIX-wieczna realizacja zespołu wierzchołkowego zajmowała jeszcze więcej terenu, ponieważ  - oprócz schroniska – sama wieża była dwukorpusowa.

Tak więc, przyjęta koncepcja posadowienia może uchodzić za wybitnie proekologiczną, ponieważ – oprócz zminimalizowanych powierzchni parteru budowli – również placyki otaczające wieżę mają minimalną potrzebną szerokość. Do tego – mogą być wykonane z elementów ażurowych przerastających trawą, – przez co będą stanowić powierzchnię – częściowo przynajmniej – biologicznie czynną.

Szczegółowe usytuowanie projektowanego zespołu – przesunięte o kilka metrów w stosunku do pierwowzory, przez co zespół jest bardziej przysunięty do istniejącej drogi – również ma na celu pomniejszenie zajęcia terenu przez inwestycję. Także uzyskano dzięki temu ciekawsze rozwiązanie relacji wieża-pawilon-plac, założone na łuku kolistym – najmniej agresywnym wobec otoczenia, a najlepszym dla powiązań komunikacji pieszej i dojazdu kołowego (incydentalnego).  Łuk ten – stanowiący placyk publiczny, jest od łąki oddzielony ogrodzeniem, aby zasygnalizować użytkownikom, by nie wydeptywali cennej murawy.

Wielką rolę odgrywa też usytuowanie projektowanego zespołu do stron świata. Główna oś kompozycyjna całego zespołu – wyznaczona zewnętrznym (letnim) wejściem wprost do wieży – jest ustawiona na tzw. „godzinę 11:00” tj. SSE. Jest to klasyczny w architekturze regionalnej układ budynku frontem do słońca, tak są z reguły ustawiane szałasy górskie.

Pawilon ustawiony jest na tej samej osi, ale po przeciwnej stronie – północnej, a dokładnie NNW. Dzięki temu położeniu wszystkie powierzchnie placowe przed obydwoma wejściami turystycznymi do wieży – z zewnątrz i poprzez pawilon –  mają najlepsze oświetlenie dzienne, oraz najlepsze widoki panoramiczne. Natomiast wejście gospodarcze poprzez pawilon jest dyskretnie ulokowane od północy.

Pawilon stanowi współczesny odpowiednik dawnej, historycznej przybudówki schroniskowej. Jest on lepiej niż dawna przybudówka powiązany zarówno z wieżą, jak z otoczeniem. Posiada celowo ograniczony program funkcjonalny, uznany jako niezbędne minimum w nowej rzeczywistości, a eliminujący niepotrzebne przerosty. Również jego układ użytkowo-przestrzenny jest nowoczesny, bardzo funkcjonalny i minimalistycznie lapidarny.

Składa się z dwóch traktów ułożonych koncentrycznie wokół wieży, tworząc przylegający klin o kącie rozchylenia 75°. Trakt wewnętrzny przylegający do korpusu wieży stanowi korytarz rozrządowy dla różnych funkcji.  Łączy się po jednej stronie z wewnętrznym (zimowym) wejściem do wieży, a z drugiej strony łączy się z kolejnymi 5-cioma szeregowymi pomieszczeniami o podobnej wielkości. Są to kolejno od południa ku północy: 1/ informacja turystyczna, 2/ WC, 3/ punkt urzędowy dla turystycznego przejścia granicznego, 4/ zaplecze, 5/ kawiarnia.

Funkcja użytkowa wieży nawiązuje do funkcji historycznego oryginału. W dolnej, poszerzonej przestrzeni stożkowej z kolumnami – przewiduje się ekspozycję. Tematem ekspozycji zapewne nie będzie – jak niegdyś chwała Cesarstwa Niemieckiego –, ale aspekty regionalne, ekologiczne, turystyczne, a w warstwie geopolitycznej – dotyczące nowej ery dobrosąsiedzkiego współistnienia i współdziałania Czesko-Niemiecko-Polskiego.

Centralny trzon dla komunikacji pionowej składa się z centralnej panoramicznej windy jednokabinowej, oraz z regularnej kwadratowej klatki schodowej, o wygodnej proporcji stopni. Na poziomie + 3,00/+ 4.00 m. pojawia się możliwość wyjścia ze schodów na taras nad pawilonem, który stanowić może atrakcyjną płaszczyznę widokową, a w okresie letnim – kawiarenkę pod gołym niebem, powiązaną z całoroczną kawiarnią pod spodem w pawilonie.

Kolejne wyjście z wieży na zewnątrz – ze schodów i z windy – ma miejsce na poziomie + 16,80/+18,50 m., na romantyczny wywieszony wspornikowo balkonik widokowy. Jest on dokładnie na poziomie tarasu szczytowego dawnej, historycznej małej wieży w XIX-wiecznej realizacji, która zawierała boczną klatkę schodową, „obchodzącą” dolną część głównej wieży. Balkonik znajduje się dokładnie nad głównym wejściem zewnętrznym do wieży, komponuje się na głównej osi ustawionej „na godz. 11:00”; stanowi jakgdyby daszek nad tym wejściem.

Na poziomie + 24,00/+ 26,00 m., wokół schodów zaprojektowano poszerzoną płaszczyznę posadzki w celu wprowadzenia małej kawiarenki tuż pod szczytowym tarasem. Na nim zaś, na poziomie + 30,00 m. – odpowiadającym poziomowi tarasu historycznej wieży, obliczonego wg starannych XIX-wiecznych badań widokowych – zaprojektowano panoramiczny taras. Jest on w całości zakryty daszkiem, w przeciwieństwie do historycznego tarasu otwartego, który przez to słynął z wielkiej uciążliwości funkcjonalnej. Zakrycie tarasu jest też wskazane ze względu na potrzebę stworzenia osłony dla windy.

Wieża i pawilon otrzymały system gromadzenia wód opadowych, sprowadzonych do zbiorników-cystern. Są one umieszczone na poziomie fundamentów budowli, w trosce o ochronę przed zamarzaniem.

Wieża została zaopatrzona w kolektory-panele słoneczne, pozyskujące energię dla wykorzystania w użytkowaniu obiektu. Baterie te umieszczone są pierścieniowo wokół korpusu wieży, w jego części walcowej, tuż powyżej dolnej partii poszerzonej w formie stożka ściętego.

Należy rozważyć dodatkowe wykorzystanie wieży jako przekaźnika, ze staranną analizą uwzględnieniającą dobre i złe strony przedsięwzięcia tego rodzaju, oraz szanse i zagrożenia, które przynosi z sobą taki rodzaj inwestycji.